Islak mayo vajinal enfeksiyonlara davetiye çıkarıyor
Özellikle sıcak ve nemin arttığı yaz aylarında havuzlar gibi ortak kullanım alanlarında daha fazla vakit geçirilmesi ya da ıslak mayo ile uzun süre kalınması gibi nedenlerin kadınların hayatını kabusa çevirebilen vajinal enfeksiyonların sıklığının artmasına neden olduğunu aktaran Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Işın Yeşim Yeşilkaya, vajinal enfeksiyonların önlenmesinde kişisel hijyenin önemine işaret ederek alınması gereken koruyucu önlemleri sıraladı. Op. Dr. Yeşilkaya, “Islak mayo mantar ve bakterilerin üremesine neden oluyor. Kirli denizler ve her ne kadar klorlanmış da olsa kalabalık havuzlar hem vajinal hem idrar yolu enfeksiyonları için riskli ortamlardır. Bununla birlikte, hava aldırmayan dar ve sentetik kıyafetler ya da pedler sebebiyle oksijensiz ortamda çoğalabilen ve kötü bir kokuya sebep olan bakteriler daha kolay ürer” dedi.
“ISLAK MAYO MANTAR VE BAKTERİLERİN ÜREMESİNE NEDEN OLUYOR”
Vajinal enfeksiyonlar ya da diğer adıyla vajinitler, vajinaya dışarıdan bir bakteri, virüs, parazit ya da mantar bulaşı sonrasında gelişebileceği gibi, vajinada doğal olarak bulunan az miktardaki hastalık yapabilecek bakteri ya da mantar türlerinin çoğalmasıyla da ortaya çıkabiliyor. Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Kadın Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Işın Yeşim Yeşilkaya, vajinal enfeksiyonların çocukluk ve menopoz dahil her yaş grubunda görülebilse de en sık, cinsel aktif olunan doğurganlık çağında gözlendiğini söyledi. Üstelik enfeksiyona sebep olan mikrobik ajanların birçoğu ortak kullanım alanlarından bulaşabilmesi ya da partnerler arasında cinsel temasla geçebilmesinden dolayı sadece kişinin kendisini değil çevresindeki kişileri de yakından ilgilendiriyor. Özellikle cinsel yolla bulaşan vajinal enfeksiyonların tedavi edilmediği taktirde ilerleyerek rahim, sonrasında tüpler, yumurtalıklar ve karın içine yayılabileceğine dikkat çeken Op. Dr. Yeşilkaya, “Bu durum, pelvik inflamatuar hastalık dediğimiz karın ağrısı, ateş, karın içi apse yapabilen, genellikle hastanede yatırılarak tedavi edilmesi gereken bir tablodur ve tedavi edilse bile sebep olduğu rahim içi ve tüplerdeki yapışıklıklarla doğurganlığı etkileyebilir” diye konuştu.
“KÖTÜ HİJYENİK ŞARTLARDAN BESLENME ALIŞKANLIKLARINA KADAR BİRÇOK NEDENİ VAR”
Op. Dr. Yeşilkaya, vajinal enfeksiyonların gelişmesinde birçok etkenin tek başına ya da bir arada etkili olabileceğini belirterek “Kişisel bakım alışkanlıkları ve kullanılan antibiyotikler sebebiyle vajinadaki faydalı bakteriler olan laktobasillerin azalması, hayat boyu ve adet döngüsü içinde değişen hormon seviyeleri, mevsim şartları, vajinanın hava almasını etkileyen kıyafet seçimlerimiz, beslenme şeklimiz ve kötü hijyenik şartlar pH, ısı, nem gibi ortam koşullarının hastalık yapıcı bakteri ve mantarlar lehine değişmesine sebep olabilir. Örneğin işlenmiş karbonhidratlarla aşırı beslenmenin mantar enfeksiyonlarının sıklığı ve şiddetini arttırdığını biliyoruz” dedi.
Sıcaklık ve nemin arttığı yaz aylarında, ıslak mayo ve bikinilerin zamanında değiştirilmemesi durumunda mantar ve bakterilerin üremesi için elverişli ortamın oluştuğunu hatırlatan Op. Dr. Yeşilkaya, “Kirli denizler ve her ne kadar klorlanmış da olsa kalabalık havuzlar hem vajinal hem idrar yolu enfeksiyonları için riskli ortamlardır. Bununla birlikte, hava aldırmayan dar ve sentetik kıyafetler ya da pedler sebebiyle oksijensiz ortamda çoğalabilen ve kötü bir kokuya sebep olan bakteriler daha kolay ürer. Vajinal tamponların uzun süre vajina içinde kalması ise toksik şok sendromu denilen hızla ilerleyen ve ölümcül olabilecek bir enfeksiyonel durum yaratabileceğinden ayrıca önemlidir. Ayrıca birden fazla partner olması enfeksiyon riskini arttırırken, bağışıklığın düşmesi, yoğun sigara ve alkol kullanımı da vajinal enfeksiyonlara yakalanmayı kolaylaştırır. Vajinal floranın yukarıdaki sebeplerle bozulması ve bu durumun kronikleşmesine vajinal disbiyozis denir; bu durumun kendisi de vajinadaki bağışıklık yanıtını düşünerek HPV gibi başka enfeksiyonlara yakalanmayı kolaylaştırır.” diye konuştu.
“AKINTININ RENGİ, KOKUSU ENFEKSİYONUN TÜRÜNÜ GÖSTERİYOR”
Hastanın yaşadığı akıntıya dair tarif ettiği bazı renk, kıvam ya da koku değişikliklerinin henüz muayene etmeden enfeksiyonun türünü tanımlayacak kadar tipik olabileceğine işaret eden Op. Dr. Yeşilkaya, “Vajinal enfeksiyonlar en sık, şeffaf ya da beyaz renkteki kokusuz fizyolojik akıntının renk değiştirmesi, kokulu olmaya başlaması, miktar ve yoğunluğunun artmasıyla kendini gösterir. Beraberinde vajinada ve dış genital bölgemiz olan vulvada kaşıntı, batma, yanma, ilişkide ya da bazen idrar yaparken ağrı ve acı olabilir. Örneğin sık görülen bakteriyel vajinozis enfeksiyonunda ölü balık kokusu, mantar enfeksiyonunda ise ekşi peynir kokusu, süt kesiği kıvamlı akıntı ve genital kaşıntı tipiktir. Bu tarifler ve muayene bulgularıyla tanınamadığında alınan vajinal kültür testi enfeksiyonun türünü ortaya koymada bize yardımcı olur” ifadelerini kullandı.
VAJİNAL ENFEKSİYONLARIN BULAŞICI OLDUĞU UNUTULMAMALI
Vajinal enfeksiyona sebep olan mikrobik ajanların birçoğunun ortak kullanım alanlarından ya da partnerler arasında cinsel temas yoluyla bulaşabileceğini hatırlatan Op. Dr. Yeşilkaya, “Her iki partnerden de birbirine geçirebilir ve yine her iki durumda da erkekte hiçbir belirti olmayabilir. Bu nedenle günlük hayatta hijyenik koşullara ve ilişkide prezervatif kullanımına dikkat edilmelidir. Ayrıca çoğu zaman, özellikle de tekrarlayan enfeksiyonlarda eş tedavisi tedavi etkinliğini arttırır. Prezervatif, vajinal yolla geçen enfeksiyonlar için yüzde 85 gibi yüksek bir oranda koruyuculuk sağlar” dedi.
“GEBELİK SÜRECİNDE OLANLAR ŞİKAYETLER BAŞLAR BAŞLAMAZ HEKİME BAŞVURMALI”
Op. Dr. Yeşilkaya, gebelik sırasında östrojen ve progesteron hormonlarının çok yüksek olması ile değişen pH ve aylar içinde gelişen fizyolojik insülin direnci nedeniyle mantar enfeksiyonlarına yatkınlığın arttığını söyleyerek “Bu durumda fitil, krem tedavisi ve probiyotik desteği ile geriler. Bazı bakteriyel enfeksiyonlar rahime doğru ilerleyerek bebeğin su kesesini enfekte edebilme riski taşıdığından özellikle kötü renk ve kokulu akıntılarda mutlaka doktora başvurulmalıdır. Bu noktada gebelerin endişelenmesi gerek yok. Çünkü gebeliğe uygun antibiyotiklerle tedavi mümkün. Ergenlik öncesi çocukluk dönemi, emzirme, doğum kontrol hapı kullanımı, menopoz gibi farklı hormonal durumların da çeşitli vajinal enfeksiyonlara kolaylaştırıcı zemin hazırladığı unutulmamalı” ifadelerini kullandı.
“TEDAVİDE FARKLI ALTERNATİFLER VAR”
Enfeksiyonların tedavi yaklaşımı konusunda Op, Dr. Yeşilkaya, şu bilgileri verdi:
“Vajinal enfeksiyonlar diğer tüm enfeksiyonlar gibi esas olarak antibiyotikler, mantarlar için kullandığımız antifungal ilaçlar ve probiyotikler ile tedavi edilir. Bunlar ağız yoluyla verildiği gibi vajinal fitiller ya da kremler şeklinde de olabilir. Antiseptik solüsyonları da dış genital bölge ve vajinal yıkama için kullanılabilir. Dış genital bölgede oluşan cilt lezyonları için türüne göre kremler uygulanabilir. Siğiller, özel solüsyonlar, dondurma (kriyoterapi) ya da yakma(koterizasyon) yöntemleri ile tedavi edilebilmektedir. Bu noktada önemli olan zamanında hekime başvurmak ve tedavi sürecinde de hijyen kurallarına dikkat etmektir.”
VAJİNAL ENFEKSİYONLARDAN KORUNMAK İÇİN ÖNLEMLER ALINMALI
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı, Op. Dr. Yeşilkaya, kişinin hem kendisinin hem de çevresindekilerin yaşam kalitesi üzerinde ciddi etkiler yaratan bu enfeksiyonlarla ilgili yapılması gerekenler konusunda şu önerilerde bulundu:
“El temizliği ve kişisel hijyen kurullarına uyulmalı: Vajinal enfeksiyonların önlenmesinde elbette kişisel hijyen çok önemlidir. Tuvalet ihtiyacını giderdikten sonra temizliğin önceden yıkanmış ellerle, her seferinde önden arkaya doğru yapılması gerekir. Özellikle küçük kız çocuklarında buna dikkat edilememesi sebebiyle vajinal akıntı gelişebilmektedir. Umumi tuvaletlerde kapı kolları, musluk vanaları gibi ortak dokunulan yerlerden de enfeksiyon kapılabileceği için el ile bulaş açısından çok dikkat edilmeli, klozet üzerine tek kullanımlık bir materyal serilmeden oturulmamalıdır. Hane sakinlerinden birinde genital enfeksiyon belirtisi varsa tedavi alması sağlanmalıdır; o zamana kadar ortak tuvalet kullanımında dezenfektan ile kısa bir ön temizlik yapılabilir.
Kişisel ürünler ortak kullanılmamalı. Özellikle alışveriş mağazalarında direkt tenimize temas edecek şekilde iç giyim denenmemeli. Epilasyon uygulamalarının hijyen açısından güven vermeyen merkezlerde yapılmamalı.
Hava aldıran kıyafetler tercih edilmeli. İç çamaşırları yüksek derecede iyi durulama yapılarak yıkanmalı, çamaşırlar giyilmeden önce yüksek ısıda buharla ütülenmeli. Ayrıca pamuklu çamaşırlar ve hava aldıran kıyafetlerin tercih edilmesi vajinal enfeksiyon riskini azaltacaktır.
Prezervatif kullanılmalı. Tek eşlilik ve prezervatif kullanımı cinsel temasla bulaşan enfeksiyonların riskini azaltmada çok önemli. Hastada yoğun enfeksiyon bulguları ya da partnerde penis ucundan akıntı, penis üzerinde yara ya da döküntü, idrar yaparken ağrı gibi belirtiler varsa tedavi olana kadar cinsel perhiz uygulamak en doğrusu olacaktır.
Aşırı hijyenden de kaçınılmalı. Hijyen azlığı kadar aşırı hijyen uygulamaları da zararlı olabilir. Bu nedenle vajina içerisinin yıkanması önerilmez çünkü floramızdaki probiyotiklerin azalmasına sebep olur. pH’ı uygun genital şampuanlar dış genital bölge temizliğinde tercih edilebilse de aslında bu bölgenin yalnızca ılık su ile yıkanması yeterlidir.
Probiyotikli ürünler tüketilmeli. Antibiyotik kullanımı akabinde mantar enfeksiyonları sık olduğundan gıdalarla ya da hazır probiyotik takviyesi almak koruyucu olur. Ayrıca havuzda sık yüzenlerde klor florayı bozabileceğinden onlarda da probiyotik desteği önemlidir. Kefir ve ev yapımı yoğurt vajina için gerekli olan laktobasillerden oldukça zengin başlıca doğal probiyotik kaynaklarının beslenme rejimine eklemek faydalı olacaktır.
Son olarak, cinsel aktivitenin başlamasının ardından yıllık muayeneleri aksatmamak ve yukarıda saydığımız belirtilerden birinin görülmesi halinde gecikmeden doktora başvurmak vajinal enfeksiyonların ilerlemesi ya da kronikleşmesinin önüne geçer.”
